منژیت

مننژیت Meningitis

اطراف مغز را پرده ای با نام پرده مننژ و مایع مغزی نخاعی احاطه کرده است. وظیفه این مایع که در اطراف مغز و نخاع جریان دارد رساندن مواد غذایی ، دفع مواد زائد و حفاظت از سیستم اعصاب مرکزی میباشد.
با عفونی شدن پرده مننژ و مایع مغزی نخاعی توسط ویروس ها و یا باکتری ها مننژیت ایجاد میشود. مننژیتهایی که عامل ایجادشان باکتری ها هستند بسیار شدید تر از سایر مننژیت ها میباشند.
باکتری های نایسریا مننژیتایتیس ، هموفیلوس آنفلوانز و استرپتوکوکوس پنومونیه از مهم ترین عوامل ایجاد مننژیت هستند.اغلب در کودکان "نیسریا مننژیتیتیس" ( مننگوکوک) عامل بیمار ی میباشد
خوشبختانه عامل ایجاد مننژیت بیشتر از چند ثانیه نمیتواند در خارج از بدن انسان زندگی کند. وقتی عامل بیماری وارد جریان خون شود شخص دچار بیماری میگردد. و اغلب افراد ناقل این بیماری هستند بدون اینکه خود بدانند. با این حال هنوز علت وقوع بیماری در اکثر موارد مشخص نیست. این بیماری در کودکان بسیار شایع میباشد.
باید بدانیم این بیماری زمانی در افراد دیده میشود که در تماس نزدیک با شخص مبتلا باشند به طور مثال افراد نباید در تماس نزدیک با هم کلاسی، هم خانه ،یا دوست صمیمی مبتلا باشند.و از آب و غذا به طور مشترک با فرد بیمار استفاده نکنند. واگیر دار بودن مننژیت به شدت آنفولانزا نیست اما از طریق ترشحات تنفسی مانند سرفه عطسه و حتی بوسه انتقال میابد.

انواع مننژیت:
1. مننژیت باکتریایی: هنگامی که باکتری ها از طریق جریان خون به پرده مننژ و مایع مفزی نخاعی میرسند این نوع بیماری رخ میدهد.که البته نسبت به انواع دیگر خطرناک تر است و نشانه های وخیم تری دارد. اما با تشخیص به موقع و تجویز آنتی بیوتیک مناسب درمان میشود.عامل این نوع مننژیت اغلب پنوموکوک، مننگوکوک، هموفیلوس گروه b، و لیستریا مونوسیتوژن باشد.
2. مننژیت ویروسی: ویروسهایی مانند انتروویروس‌ها ، اوریون، تب خال و ویروس نیل غربی اغلب باعث مننژیت ویروسی میشوند.این نوع مننژیت دارای علایم خفیف تری بوده و دوره درمان کوتاهی را میطلبد. آنتی بیوتیک نیز در درمان این نوع مننژیت بی اثر هستند و باید بیمار را برای جلوگیری از عوارض بیماری تحت نظر قرار داد.
3. مننژیت قارچی: قارچها با وارد شدن به جریان خون میتوانند این نوع مننژیت را ایجاد کنند. قارچ کریپتوکوکوس بیشتر در افرادی که مبتلا به ایدز هستن یا به عبارتی دارای نقص ایمنی میباشند مننژیت ایجاد میکند و در صورت درمان نشدن به موقع مرگ آور است. البته انواع دیگری از قارچها نیز باعث این بیماری میشوند. اما گاهی این نوع مننژیت به درستی تشخصیص داده نمیشود زیرا دارای نشانه های خفیف تری است و روند ظاهر شدن علایم بسیار کند میباشد.
4. مننژیت مزمن: برخی از عوامل ایجاد کننده بیماری به کندی رشد میکنند و باعث میشوند سیر بیماری به بیشتر از چهار هفته به درازا بکشد . البته علایم بیماری همان علایم معمول است ولی در مدت زمان طولانی تری ظاهر میگردد. البته این نوع مننژیت خیلی کم اتفاق میافتد.
البته باید بدانیم که حساسیت به برخی داروها، وجود گونه هایی از سرطان و بیماری های التهابی مانند لوپوس هم باعث ایجاد مننژیت میشوند.

علایم مننژیت:
پس از دوره نهفتگی که معمولا 2-4روز میباشد علایمی مانند سرفه و آبریزش بینی ظاهر میگردد و اغلب با آنفولانزا اشتباه گرفته میشود. گاهی بیماری به قدری سریع اتفاق میافتد که در مدت چند ساعت منجر به مرگ میشود.
در کودکان سردرد شدید، تب و حالت تهوع بسیار شایع میباشد با پیشرفت بیماری گرفتگی گردن و حات بیقراری و خواب آلودگی ظاهر میشود که اغلب با استفراغ جهنده و تند همراه است.
در نوزادان این بیماری با تب شدید،گریه های طولانی ،بی اشتهایی ،بیقراری و خواب آلودگی همراه میشود
اما به طور کلی نشانه های بیماری را میتوان بدین گونه دسته بندی کرد:
• تب
• سردرد شدید
• تهوع و استفراغ همراه با سردرد
• گیجی
• تشنج
• بی‌خوابی
• گردن سفت و کم‌حرکت
• حساسیت به نور یا ترس از نور(فوتوفوبی)
• كم اشتهايي

درمان بیماری:
پس از انجام آزمایش های لازم توسط پزشک و تشخیص نوع مننژیت در صورتی که مننژیت باکتریایی باشد درمان با آنتی بیوتیک ها آغاز میشود. در نوع ویروسی مننژیت بیماری بعد از دو هفته به طور خود به خود درمان میشود.
برای کودکان میتوان از تزریقات داخل رگ و یک سری داروهای ضد تشنج استفاده کرد.

پیشگیری از مننژیت
به طور معمول رایج ترین روش برای پیشگیری از مننژیت استفاده به موقع از واکسن میباشد.بهتر است به افرادی که در تماس با فرد مبتلا به مننژیت بوده اند آنتی بیوتیک مناسب داده شود.
اما مناسب ترین روش پیشگیری رعایت بهداشت فردی توسط هر شخص می باشد.همه افراد باید آموزش مناسب را برای استفاده از لوازم شخصی ببینند.و در هنگام صرف غذااز وسایل شخصی خود استفاده کنند.به هیچ وجه از حوله و وسایل حمام یکدیگر به خصوص فرد مشکوک به بیماری استفاده نکنند.
برای نوع باکتریایی مننژیت انواع مختلفی از واکسنها نام برده شده که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است.
واکسن هموفیلوس آنفولانزای نوع : bاین نوع واکسن در اغلب کشورها به صورت اجباری میباشد و استفاده از این واکسن از برخی از انواع باکتریایی مننژیت جلوگیری می کند.
واکسن کونژوکه پنوموکوکی:از این واکسن اغلب در کودکان ۲ـ۵ سال برای جلوگیری از وقوع بیماری استفاده می شود.
واکسن پلی ساکارید پنوموکوک: این نوع واکسن برخلاف نوع قبلی فقط برای افراد بزرگسال بخصوص افراد بالای ۶۵ سال توصیه می شوداما برای جوانان دارای نقص ایمنی،دیابت و کم خونی داسی شکل نیز استفاده میشود.
واکسن کونژوگه مننوگوکوک: این واکسن حدود ۵ سال است که به بهره برداری رسیده است.و برای نوجوانان ۱۲-۱۱ و دانشجویانی که در خوابگاه زندگی میکنند در نخستین سال ورودشان به خوابگاه استفاده میشود.
عوارض مننژیت:
در صورتیکه این بیماری به درستی تشخیص داده نشود و یا به درستی درمان نشود عوارضی به دنبال خواهد داشت.
از دست دادن بینایی، شنوایی،اختلالات رفتاری،اختلال درگفتار و گاهی فلج برخی از اعضای بدن را بدنبال خواهد داشت.